Under følger den første artikkelen i ein serie på tre om kva alle faktafeila i Koranen tyder. Det er mange som ikkje kjenner til at boka har ei utviklingshstorie. Artiklane er skrivne av Martin A. Engeset frå Ørsta. Denne første artikkelen stod også på trykk i Sunnmørsposten 9. februar i år.
Både Islam og Koranen fortel at tekstene i boka er sende ned av den allvetande eineguden Allah, og er Allah sine eksakte ord. Punktum. Men historia er meir komplisert:
For det eine har boka to markant forskjellige delar: Kapittela frå Mekka (åra 610-622 e.Kr.), som er fredelege, og dei frå Medina (622 - 632), som fort omforma Islam til ein krigs-, undertrykkings- og apartheidreligion (td. vers 8/39, 8/69, 9/5, 9/29, 9/73), der muslimane skal slåss mot og undertrykka – og halda avstand til (td. 4/144) – alle «vantru». Alle krigsversa er frå 622-32. Det same er alle versa som tillet/tilrår bruk av uærlegdom og misbruk av ord og eidar som arbeidsreidskap (2/224-225, 3/54, 5/89, 16/91, 66/2). Tykte Allah brått det var for lite lureri, blod og vald i verda? – eller var det td. Muhammed som frå 622 trengde krigarar til raid, overfall og krig?
For det andre er dei fleste av historiene i Koranen «lånte» frå eldre kjelder – fortellingar, legender, ja, sjølv frå eventyr. Vetskapen kjenner originalen til dei fleste historiene («1000+ Mistakes in the Quran»). Også dette er fakta muslimar aldri fortel frivillig, og protesterar vilt på at det kan vera samanhang mellom Koranen og dei gamle historiene, dersom temaet likevel kjem opp. Men det er for mange tilfelle til at det kan vera tilfeldig. Måtte ein allvetande gud for heile jorda låna – ofte usanne – historier? – og berre frå i og rundt Arabia? Eller er boka laga av nokon der som ikkje var allvetande?
Tekstene er alle sitat frå Muhammed – ord han sa han hadde fått frå Allah. Dei vart memorerte av folk trena i å hugsa, men så skrivne ned på palmeblad, beinbitar, etc., og tekne vare på av ei av dei 11 langtidskonene til Muhammed, Hafsa. Ut frå dette vart det skrive Koranar. 4 vart dominerande, men tekstutvalet og tolkingane varierte så mykje, at det vart væpna strid om kva som var rett.
Difor let Kalif Utman rundt 650 e.Kr. utarbeia ei offisiell utgåve. Sterke muslimske rykte fortel at omlag 100 vers vart utelatne, og at vers vart tilføya.
Men det arabiske alfabetet hadde berre konsonantar. Vokalane måtte lesaren gissa, og ein hadde heller ikkje dei punkta som i dag avgjer kva bokstav nokre av teikna er – sokalla diakritiske punkt – eller skriveteikn som punktum og komma. Difor oppsto det fort mange nye variantar. Tidleg på 900-talet prøvde difor ei gruppe leia av den meget lærde Ibn Mohair å finna ut kva variant var den rette. Det greide dei ikkje. Til slutt kannoniserte dei 14 variantar. I tillegg var det 6 gode og 4 godtekne, altså i alt 24 variantar er godkjende av Islam. I dag er 6 i dagleg bruk, med Asim etter Hafs og Nafi etter Warsh (Afrika) som
dei dominante. (“1000+ Mistakes in the Quran”.)
Kva for variant – om nokon – av dei 24 godkjende er «Allah sine eksakte ord ned til siste komma»?
Og kva provar alle feila i Koranen?
Koranens utvikling 140216
Martin A. Engeset
